Dün, Yüksek Muallim Mektebi talebesinden bir genç, beni görmeğe geldi,
— Milli marş ve Radyo serlevhalı yazınızı mektepte okuduk. Biz bu mesele ile iki aya yakın bir zamandan beri uğraşıyoruz. Fakat muvaffak olamadık. İstanbul Radyo Şirketine mektuplar yazdık, telefonlar ettik. Fakat bir türlü ricamı kabul ettirmek, İstanbul Radyosuna milli marşımızı çaldırtmak imkânını bulamadık. İşte şirkete yazdığımız ve bir satırlık birer cevap bile alamadığımız mektuplar.
Genç önüme iki mektup koydu. Bu mektupların bir tanesini aynen neşrediyorum:
“-Mesut Cemil Beyefendinin delâleti ile Radyo Şirketine-
Her gece Moskova'dan radyo ile dinlediğimiz ‘enternasyonal marş’ bize bazı şeyler hatırlatıyor. Niçin biz radyoda milli marşımızı dinlemekten mahrum kalıyoruz. Milli gururumuzu okşayacak, benliğimizin bütün derinliklerine nüfuz edecek olan bu güzel marştan niçin mahrum kalmak isteyelim? Bugün Türk gençliği her şeyden evvel kuvvetli bir milli terbiyeye muhtaçtır. İtiraf etmek mecburiyetindeyiz ki bize böyle kuvvetli bir milliyetperverlik telkin edilmemiştir. Türk gençleri vatanperverseler emin olmalısınız ki hudayi nabit vatanperver yetişiyorlar. Nasyonalist yetişmesi için bir Alman gencine, bir Fransız çocuğuna verilen terbiyeden hazırlanan vasıta ve imkânlardan Türk genci daima mahrum kalmıştır. Gençleri vatanperver yetiştirmek için kullanılan vasıtalardan en mühimlerinden biri de musiki terbiyesidir. Alman milletine umumi harp sıralarındaki ‘her şeyin fevkinde Almanya’ imanını veren büyük âmillerin başında bütün Almanya’yı bir kütle halinde heyecana, harekete getiren marş zikredilir. Büyük Fransız ihtilalinde Marseyyez; Ruso’ların, Volter'lerin, Monteskiyö’lerin eserlerinden daha büyük işler gördü.
Milli marşlar cihan tarihinde kütleleri harekete getirmek için kullanılan vasıtaların en müessirleri arasında zikredilirler.
Daha fazla anlatmağa lüzum görmüyoruz. Kültür işinde milli terbiye bahsinde musikinin oynayacağı büyük rolü siz de bizim kadar bilirsiniz.
Ne yazık ki bu mesele bizde lâyık olduğu ehemmiyet ve hassasiyetle takip edilmiyor. Türk milleti, halk milli marşını hâlâ öğrenememiştir. Hatta onu tanımıyor bile…
Milli bayramlarda, ihtifal günlerinde İstiklâl Marşı çalınırken şahit olduğumuz feci manzaralar güzümüzün önündedir. Ne yazık ki milli marşımızı bilmiyoruz. Hatta onu tanımıyoruz. Tanıyanların çoğu da onun nasıl dinleneceğini bilmiyorlar ve hâlâ da öğrenemediler.
Bütün içtimai müesseseler bu milli terbiye işinde kendilerine düşen vazifeleri yapmağa borçludurlar. Meselâ radyo şirketi milli marşı tanıtmak işini üzerine almalıdır. Bugün radyo memleketimizde pek ziyade taammüm etmiştir. Halk, kahvelerde, umumi yerlerde mütemadiyen radyo ile temastadır. Sık sık ve mesela her gece çalınacak marş ve bu marştan evvel yapılacak bir ihtar halka hem milli marşı tanıtacak ve hem marş çalınırken nasıl hareket edilmesi icap ettiğini öğretecektir.
Binaenaleyh İstanbul’daki Türk Radyo Şirketinde ehemmiyetle, ısrarla rica ediyoruz:
Her gece Ankara'daki Radyo merkezinin yaptığı gibi günlük programdan evvel veya sonra bize, daha doğrusu milli terbiyeden mahrum kalan halka milli marşını dinletmek zahmetini katlansın.
Şirketin ehemmiyetsiz gibi görünen içten çekineceğini zannetmiyoruz. Yüksek Muallim Mektebi felsefe, edebiyat, tarih, coğrafya, fizik-kimya, riyaziye, tabiiye, mimari zümreleri talebesinden: 45 imza”
İstanbul Radyo Şirketi 18 kânumusanide yazılan bu mektuba cevap vermeyince gençler, 24 Şubat’ta ikinci bir mektup daha yazmışlar ve bu mektupta “bu işi büyük bir titizlik ve ısrarla takip edeceklerini” bildirdikten sonra “Radyo Şirketi bir plak alamayacak kadar, fena bir vaziyette ise onu memnuniyetle biz alalım” demişler... Radyo Şirketi, gene ne mektuba cevap vermiş ne de gençlerin dilediğini yapmış… Halbuki her akşam, herkese birçok şeyler dinleten radyonun kendi kulağının da delik olması ve gençliğin sesini duyması lazım gelirdi.
İstanbul Radyosunun, münevver, gençliğin mektuplarına cevap vermemesi gariptir fakat daha garip olan cihet milli bir müessesenin milli marşa karşı böyle -başka kelime bulamıyoruz- menfi bir tavır takınmasıdır. Ümit ederim ki İstanbul Radyosu, bizi, milli marşımızı dinlemek zevkinden mahrum etmez artık…
Abidin Daver, Cumhuriyet, 13.03.1933, s.3

Bir edebiyatçı arkadaşımı Kalamış'ta ziyarete gitmiştim. Sonradan okul müdürlüğü yapan tanınmış öğretmen Hıfzı Tevfik'ti bu. Fuat Paşa arsası denen metruk bir bahçeden Dalyan tarafına dalgın yürüyorduk.
MİLLÎ HAŞYET
Gece yarısıydı. (Haber)in sahibi ve ben, otomobille gazeteye doğru geliyorduk. Yolumuz Sirkeci taraflarında dar bir sokağa saptı. Kimi kârgir, kimi ahşab, kümes gibi bücür iki sıra ev arasında, Arnavut kaldırımlı dar bir sokak. Pencereler, katran dolu küplerin açık ağızlarile, içerdeki karanlığı çerçeveliyordu. Sokakta, şeffaf uyku hayaletlerinden başka ne in, ne cin...
Hemşeri Göziyle
Bir millî marş bestesi için müsabaka tertip edildiğini gazeteler yazdılar. Bu müsabakaya şimdiye kadar hiç bir musikişinas iştirak etmemiş.
İstiklal Marşımız İstanbullulara gizlice dağıtılmıştı.
İstiklal Marşımız, o zaman işgal altında bulunan İstanbulda ilk defa olarak merhum Muallim Ahmet Halit Yaşaroğlu tarafından gizlice bastırılmış
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl” mısraında Hak kelimesinin ilk harfi büyük mü, küçük mü ...
Talim ve Terbiye Kurulu azalarından, adının Akif olduğunu, talebem olmadığını, eserlerimi okuduğu için hocası saydığından...
İSTİKLÂL MARŞI ŞAİRİ MEHMED AKİF HAKKINDA -3-
Akif öldükten sonra onun ufülüne ağlıyan gözlerde yine Akifin pürüzsüz samimiyeti okundu. Akifteki mütevazı, gösterişsiz samimiyet, onun programsız kalkan cenazesinde yine aynen fakat bütün haşmetile tecelli etti. Ardında bıraktığı iz; bir damlacık gözyaşından ve nihayet sönüp tükenen bir enin nefesinden ibaret kalmadı. Sütunlarla matem, sayfalarla medhü sena avazeleri yükseldi ve hâlâ yükseliyor.
MEHMED AKİF İHTİFALİ İÇİN
Mehmed Akif de Namık Kemal gibi, ilk manzumelerinden sonra, ruhlarının kemal çağında, manzum bir şey söylemeğe hazır oldukları zaman yalnız vatanı söylemek için ağızlarını açan, sayıları pek az, o kadar az ki yalnız kendilerinden ibaret iki vatan şairimizden biridir.


