MARŞ…

Enternasyonal marşının tarihçesini bilmiyordum. Başyazarımız Nadir Nadi anlattı:

– Marşın sözlerini Eugéne Pottier yazmış. Müziğini Pierre Degeyter bestelemiş. İlkin 1888'de Fransa'da Lille kentinde işçi bayramında çalınmış 1917 devriminden sonra Sovyetler Birliği kurulunca ulusal marş olarak benimsenmiş. Ancak ikinci Dünya Savaşından sonra değiştirilmiş. Şimdi her Sovyet Cumhuriyetinde iki marş çalınır. Birisi Sovyetler Birliği marşı öteki Sosyalist Cumhuriyetin marşı demek ki 15 Cumhuriyetin birer ulusal marşı var; Sovyetler Birliği marşıyla 16 ediyor.

– Öteki sosyalist ülkelerin?

– Kuskusuz her sosyalist devletin bir ulusal marşı var: Bulgaristan'ın, Arnavutluk'un, Çin'in, Küba'nın, Vietnam'ın, Polonya'nın...

Dr. Ekrem Eraş'tan bir mektup aldım. Sayın okurum bu konuda ilginç bir açıklama yapıyor:

"Ortadoğu Teknik Üniversitesinde İstiklâl Marşı söylenirken bazı öğrenciler ayağa kalkmamış, bazıları “Enternasyonal”i söylemiş. Bu kimseler kışkırtıcı değilseler, küçük burjuva bilinçsizliğinden bilgisizlerdir ve insanlığın devrimci tarihini öğrenmek istemeyen tembellerdir. Dünyadaki devrim ve bağımsızlık mücadelelerinin üç marşı olmuştur. Feodalitenin yıkılmasında halkları coşturan marş Marseillaise olmuştur. Enternasyonal çıkıncaya değin dünya halklarının büyük bir bölümünde devrimciler Marseillaise'i söylemişlerdir. Paris komününde de Marseillaise söylenmiştir. Paris komününden sonra bu marşın yeterli olmadığı görüldüğünden Enternasyonal oluşturulmuştur.

Bizim bugün ulusal marş olarak benimsediğimiz İstiklâl Marşı, herhangi bir devletin ulusal marşı niteliğinde değildir. Örneğin Almanların “Deutschland Deutschland über alles”  veya İngilizlerin "God Save the King”i gibi bir ulusal marş niteliğinde sayılamaz. Bu marş adından da anlaşıldığı üzere bir İstiklâl (bağımsızlık) marşıdır.

Oluştuğu tarihte, bizim olduğu gibi, sömürge yönetimleri altında inliyen bütün halklara hitabeden, onlara bağımsızlığı anlatan, vadeden bir marştır. Biz bunu ulusal marşımız olarak seçmişiz. İstiklâl Marşımız genel bir bağımsızlık marşıdır. Gençlerimize bu anti-emperyalist mücadelenin anlamını yansıtamamışız demek. Onların küçük burjuva bilincinde kalmasında biraz da bizim kuşak kabahati değil midir?

İstiklâl Marşı 1921 yılında Maarif Vekâleti'nin açtığı bir yarışmayı kazanmıştır. Ancak Mehmet Akif, başlangıçta bu yarışmaya katılmamış: çünkü o zamanın parasıyla 500 lira armağan sözkonusuymuş. Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver, Akif'e başvurarak bir çözüm yolu bulunacağını söylemiş. Katılan 724 şiir arasından Akif'inki seçilmiş Meclisin 12 mart 1921 tarihli oturumunda "İstiklâl Marşı" adıyla ulusal marş olarak kabul edilmiş. Ne var ki. Ulusal Kurtuluş Savaşı kızışınca beste konusu ertelenmiş. 1924 yılında yetkili kurul Ali Rıfat Çağatay'ın bestesini benimsemiş. Ne var ki, 1930 yılından sonra Zeki Üngör'ün bestesiyle çalınıp söylenmeye başlamış.

Tek parti yönetiminde bazı yazarların "İstiklâl Marşı"nın eskidiğini ileri süren ve değiştirilmesi gerektiğini savunan yazılarını anımsarım. O zamanlar bu konuda bu günkü katılık yoktu.

Ancak çok partili rejimle birlikte Türkiye, bağımsızlık savaşımızın ve Mustafa Kemal Atatürk'ün “İstiklal’i tam” ilkesinin çok gerisine düşünce İstiklâl Marşı bizim için yalnız yaşanmış bir tarih değil, yeniden ulaşılması gereken bir amaç anlamını kazanmıştır. Bugün devrimci gençlerin “İstiklal Marşı"nı okumamak bir yana; yürekten benimseyerek eski kuşakları bu konuda suçlaması gerekir:

– Atatürk size bağımsız bir devlet bırakmış, ne duruma getirmişsiniz. Yapılacak iş, İstiklâl’i tam'ı gerçekleştirmektir. O zaman İstiklâl Marşını onurla okumaya yüzümüz olur.

İlhan Selçuk, Cumhuriyet, 28.08.1979

23 TEMMUZ

Ve bir az sonra medrese marşı:

Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.

İSTİKLÂL MARŞI ŞAİRİ MEHMED AKİF HAKKINDA -3-

Akif öldükten sonra onun ufülüne ağlıyan gözlerde yine Akifin pürüzsüz samimiyeti okundu. Akifteki mütevazı, gösterişsiz samimiyet, onun programsız kalkan cenazesinde yine aynen fakat bütün haşmetile tecelli etti. Ardında bıraktığı iz; bir damlacık gözyaşından ve nihayet sönüp tükenen bir enin nefesinden ibaret kalmadı. Sütunlarla matem, sayfalarla medhü sena avazeleri yükseldi ve hâlâ yükseliyor.

KASTAMONU’DA NEFRET UYANDIRAN BİR HADİSE

Kastamonu lisesinde emniyet müdürlüğünün ehemmiyetle üzerinde durduğu ve Millî Eğitim müfettişi Bay İsmail Hakkı’nın da tahkikile meşgul olduğu bir hâdise cereyan etmiştir. Bütün lise talebesinin nefretle karşıladığı hâdise şudur:

Bize lazım olan yalnız (istiklâl) değil, istiklâl mefhûmunu ifâde eden bir (millî marş)tır.

Malûm olan İstiklâl Marşı, bir İstiklâl Marşı değildir. Basit bir hamâsiyât türküsüdür. Üç metre boyunda mısralarla tagannî edilecek bir İstiklâl Marşı arzın beş kıtasında aransa bulunmaz

Millî Marş Değiştirilemez

İstiklal Marşı Şairi Mehmet Akif

Marşın nasıl yazıldığı hakkında Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöverin beyanatı 

Duhter Bayraktar - Mehmed Akif Ersoy ve İstiklal Marşı

stiklâl Marşı'nı yazması için yapılan ısrarlara rağmen Âkif, içinde para olduğu için teklifleri geri çevirir. Sonra Maarif Vekili Hamdullah Suphi’nin kazandığı takdirde ödül verilmeyeceğini

"Düşünün bir, ya İstiklâl Marşı da olmasaydı?"

İstiklal Marşı: Derin Bir Millî Mutabakat Metni